Identificatie van asielzoekers verder verbeterd; signalering mensenhandel/-smokkel en terrorisme in ID-straten niet realistisch

De Inspectie Veiligheid en Justitie (Inspectie VenJ) heeft vervolgonderzoek gedaan naar de registratie en identificatie van asielzoekers door de politie en de Koninklijke Marechaussee. Het registratie- en identificatieproces dat asielzoekers in de identificatiestraten (ID-straten) doorlopen is een eerste, belangrijke schakel in de vreemdelingen- en veiligheidsketen.

Kwaliteitsborging identificatieproces op orde, proces zorgvuldig uitgevoerd

De Inspectie VenJ heeft in haar onderzoek vastgesteld dat binnen het identificatieproces belangrijke stappen in de goede richting zijn gezet. Meer dan bij eerdere inspecties het geval was, kan het identificatieproces nu worden gezien als een proces dat wordt uitgevoerd zoals het bedoeld is. De kwaliteitsborging van het identificatieproces is op orde en het proces wordt zorgvuldig uitgevoerd. Alle asielzoekers zijn na het doorlopen van het identificatieproces geregistreerd.

Kanttekeningen bij bijdrage ID-straten aan verzamelen signalen over mensenhandel, mensensmokkel en terrorisme

Wat betreft de bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen om asielzoekers te identificeren en signalen te verzamelen over mensenhandel, mensensmokkel en terrorisme plaatst de Inspectie VenJ  kanttekeningen. Deze doelstellingen worden niet geheel waargemaakt omdat bijvoorbeeld niet alle informatie onderkend en onderzocht kan worden. Voor de identificatie geldt dat de uitvoering van het proces om de identiteit vast te stellen grotendeels op orde is. Weliswaar wordt al het mogelijke gedaan om de identiteit vast te stellen, maar dit lukt niet altijd, bijvoorbeeld bij ongedocumenteerde asielzoekers.
De doelstelling om signalen te verzamelen over mensenhandel, mensensmokkel en terrorisme wordt slechts beperkt gerealiseerd. Dit komt vooral omdat het complex is om aanknopingspunten te vinden over deze vormen van criminaliteit. De Inspectie benadrukt hierbij dat in de vreemdelingen- en veiligheidsketen alle organisaties gezamenlijk bijdragen aan het bereiken van de doelstellingen van het identificatieproces. De ID-straten vormen daarin de eerste schakel.

Aanbevelingen aan de minister en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

In het licht van bovenstaande bevindingen beveelt de Inspectie VenJ de minister en staatssecretaris van VenJ aan:

  • Binnen het bestaande stelsel van de vreemdelingen- en veiligheidsketen opnieuw de rol en doelstellingen van de ID-straten te bezien.
  • Daarbij kritisch te kijken naar het proces van identificatie van asielzoekers in de ID-straten voor zover de asielzoekers niet of niet volledig geïdentificeerd worden. Wees realistisch over de mogelijkheden van de ID-straten bij het verzamelen van signalen over mensenhandel, mensensmokkel en terrorisme.

Onderzoek naar de opvolging van signalen uit de ID-straten

Op dit moment onderzoekt de Inspectie VenJ de opvolging van signalen uit de ID-straten over mogelijke mensenhandel, mensensmokkel en terroristische activiteiten. De uitkomsten van dit onderzoek worden in de eerste helft van 2017 verwacht.